“Rządy prawa” to koncepcja, w myśl której przejrzyste prawa i ramy prawne stosowane są sprawiedliwie wobec wszystkich w społeczeństwie bez arbitralnego użycia władzy. Komisja Europejska komunikuje: “Zasada rządów prawa nakazuje, by wszelkie władze publiczne zawsze działały w ramach ustanowionych prawem granic, zgodnie z wartościami demokracji i praw podstawowych, a także pod kontrolą niezależnych i bezstronnych sądów. Idea praworządności obejmuje takie koncepcje jak zasada legalności, która przewiduje istnienie transparentnego, odpowiedzialnego, demokratycznego i pluralistycznego procesu stanowienia prawa; pewność prawna; zakaz arbitralnego użycia władzy wykonawczej; skuteczna ochrona zapewniania przez niezależne i bezstronne sądy, skuteczna kontrola sądowa dbająca o poszanowanie praw podstawowych; podział władz; oraz równość w obliczu prawa.”
Praworządność to również zapewnienie, by ramy prawne były stosowane sprawiedliwie do wszystkich podmiotów gospodarczych, niezależnie od struktury właścicielskiej bądź powiązań z przedstawicielami władz państwowych. Praworządność pomaga także zadbać o skuteczne zapobieganie, łagodzenie i naprawianie konsekwencji nadużyć w sferze praw człowieka.
Najważniejsze przeszkody dla praworządności to: złe mechanizmy rządzenia i nadzoru, nadużywanie władzy, przestępczość zorganizowana, arbitralne stosowanie prawa, lekceważenie prawa przez władze oraz autorytaryzm.
Innym istotnym wyzwaniem w dążeniu do praworządności jest korupcja. Zjawisko to ma znaczący negatywny wpływ na poszanowanie praw człowieka, zwłaszcza w powiązaniu z interesami biznesowo-komercyjnymi. Firmy, które stosują praktyki korupcyjne często nie ponoszą odpowiedzialności ani za korupcję, ani za łamanie praw człowieka, ponieważ władze państw, których to dotyczy często są “zniechęcane” do prowadzenia dochodzeń, ścigania i karania winnych oraz zapobiegania nadużyciom korporacji w przyszłości. Dlatego niejednokrotnie naruszanie praw człowieka trwa nieprzerwanie i nie są stosowane żadne mechanizmy naprawcze.
Więcej informacji znajdziesz na stronach Global NAPs poświęconych korupcji oraz prawu i ładowi korporacyjnemu.
